Tijdens de bijlessen voor het vak jaarrekeninglezen voor de beroepsopleiding advocaten wordt uitgebreid stilgestaan bij het onderdeel boekhouden van hoofdstuk 3 van het boekje recht door de cijfers.
Wij wijzen de deelnemers er ook altijd op dat hoofdstuk 3 zo ongeveer het belangrijkste hoofdstuk van het boek is. De kennis van dit hoofdstuk heb je vrijwel altijd nodig om een aantal gesloten vragen te beantwoorden maar ook een aantal open vragen. Probeer hoofdstuk 3 dus te snappen, lees er eventueel wat aanvullende literatuur bij maar bereid je ook vooral voor op een aantal klassiekers tijdens de toets. Klassiekers die je vooraf wil bestuderen in plaats van beredeneren tijdens de toets.
Principe van dubbel boekhouden.
Dubbel boekhouden houdt in dat elke transactie tweemaal wordt vastgelegd door middel van een debet boeking en een credit boeking. Boekhoudkundig evenwicht. Een debet en creditboeking tezamen noemen we een journaalpost. Die worden geboekt op grootboekrekeningen. Een journaalpost geeft dus een enkele transactie van een onderneming weer.
In het algemeen gelden de volgende boekhoudregels:
Uit het hoofdje
Bezit neemt toe -> Balanspost bezit debiteren
Bezit neemt af -> Balanspost bezit crediteren
Schuld neemt toe -> Balanspost schuld crediteren
Schuld neemt af -> Balanspost schuld debiteren
Opbrengsten nemen toe -> Winst – Verliespost (resultaatspost) crediteren
Kosten nemen toe -> Winst – Verliespost debiteren
Als we iets crediteren dan wordt dit aangeduid met “A/” of “Aan”. Probeer bij de voorbereiding van de toets bovenstaande regels in je achterhoofd te houden als je de voorbeelden van hoofdstuk drie doorneemt. Hetzelfde geldt bij het oefenen van toetsen.
Standaardjournaalposten
Tijdens de toets komen er vrijwel altijd vragen over:
- Voorzieningen
- Vooruitbetaalde bedragen
- Herwaarderingen
- Afschrijvingen
- Onderhanden werk
VOORZIENINGEN
Wanneer? Als er verplichtingen zijn waarvan de omvang en/of tijdstip onzeker zijn maar waarvan wel vaststaat dat deze verplichtingen tot een toekomstige uitgave leiden. De voorziening wordt gecreeerd in het jaar dat de kosten voorzienbaar zijn. Dan worden ook de kosten genomen. Dus kosten nemen (debetboeking W en V rekening) en creatie voorziening (creditatie balansrekening)
Een advocatenkantoor wordt aansprakelijk gesteld voor 15K door een ontevreden klant.
Eerste journaalpost op het moment dat de verplichting bekend wordt
Kosten Claim (winst en verliesrekening) € 15000
Aan Voorziening Claim (balansrekening) € 15000
Tweede journaalpost op het moment dat de claim afgewikkeld wordt.
Gelukkig het valt mee. Het is slechts een claim van € 5000,– . Dit betekent dus dat de voorziening weer weg moet.
Voorziening € 15000
Aan Bank € 5.000
Aan Kosten Claim 10.000
VOORUITBETAALDE KOSTEN
Komt bijna standaard terug tijdens de toets. De kunst is dat je door hebt dat je moet splitsen in een deel kosten van het boekjaar en hetgeen je voor het volgend jaar hebt vooruitbetaald. Zie onderstaande boeking:
Kosten (deel boekjaar) x
Vooruitbetaalde (deel volgend boekjaar y
Aan Crediteuren/bank xy
De splitsing zit in de eerste twee grootboekrekeningen. De kosten voor het boekjaar (debetpost W en V) en een vooruitbetaald bedrag (debetpost balans, bezitting).
Vervolgens wordt er in het volgend boekjaar de kosten geboekt die je al hebt betaald.
Kosten (het tweede deel) y
Aan Vooruitbetaalde y
Als je twijfelt over debet en credit. Weet in ieder geval dat posten zoals vooruitbetaald altijd weer op nul moeten eindigen. Als hem eerst hebt gedebiteerd, dan zal je hem in het jaar daarna moeten crediteren.
HERWAARDERINGEN & LATENTIES
Standaard Journaalpost
Materiële vaste activa (pand) € waardestijging
Aan/ Herwaarderingsreserve € stijging – belasting
Aan/ belastinglatentie € belasting
Als de onderneming moet afwaarderen dan loopt dit via de herwaarderingsreserve en de belastinglatentie. En dan exact andersom
Herwaarderingsreserve € Daling – belasting
belastinglatentie € belasting
Aan/ Materiele vaste activa (pand) € waardedaling
Pas als de waardevermindering de hoogte van de herwaarderingsreserve overtreft, wordt het restant als kosten geboekt in de winst en verliesrekening. Oftewel de herwaarderingsreserve kan nooit onder nul zijn. Alles wat daaronder komt loopt via de W en V.
AFSCHRIJVINGEN EN ZO
Bij een aankoop van bijvoorbeeld materiële vaste activa nemen de bezittingen eerst toe door de investering en daarna weer af met de (jaarlijkse) afschrijving. De afschrijving leidt tot een boeking in de winst- en verliesrekening.
Er worden twee journaalposten gemaakt.
Journaalpost aankoop
Materiële vaste activa bedrag investering
Aan Crediteuren of bank bedrag investering
Van de afschrijving wordt de volgende journaalpost gemaakt.
Afschrijvingskosten materiële vaste activa bedrag afschrijving
Aan materiële vaste activa bedrag afschrijving
ONDERHANDEN WERK
Onderhanden werk kan bestaan uit nog niet gefactureerde werkzaamheden of onderhanden projecten.
Niet gefactureerde werkzaamheden
Journaalpost niet gefactureerde werkzaamheden
Onderhanden werk (balanspost) x
Aan omzet x
In het boekjaar daarna – als de facturen eruit gaan – wordt de volgende boeking gemaakt.
Debiteuren x
Aan Onderhanden werk x
Onderhanden projecten
Met een onderhanden project zal je wellicht het Percentage of Completion (POC) moeten uitrekenen. Het uitgangspunt is dan dat de ondernemer jaarlijks dat deel van het resultaat realiseert waarvoor werkzaamheden zijn verricht.
Voorbeeld: De geprognosticeerde winst op een project is €1000.000. Het project is in jaar x voor 30% af. Hij mag dan € 300.000 aan het resultaat toevoegen. De boekwaarde van het onderhanden project reken je uit met de volgende formule:
Formule:
Werkelijke/gerealiseerde kosten
Plus: gecalculeerd resultaat/opslag
Minus: gedeclareerde termijnen
=
Boekwaarde onderhanden werk
Of anders gezegd: wat mag hij nog factureren op basis van de reeds verrichte werkzaamheden
Onderhanden werk
Aan omzet
Ons advies is om deze journaalposten van te voren goed te bestuderen. Het zijn journaalposten die vaak terugkomen en het is de laatste jaren niet meer voorgekomen dat je geen enkele van deze journaalposten nodig had.
Uiteraard helpen we jou graag met de voorbereiding van de toets.